Ακρογωνιαίος λίθος για τη σωστή έξοδό μας στο βουνό ή γενικότερα στη φύση είναι ο ρουχισμός.

Πέρα από μόδες, φίρμες και στιλιστικά «πρέπει», είναι πρωτίστως αναγκαίο να αναρωτηθούμε για τις πραγματικές μας ανάγκες, να πάρουμε γνώμες ειδικών ή έστω παλαιότερων στο χώρο, να εξετάσουμε πριν αγοράσουμε και να είμαστε φειδωλοί μπροστά στο μαγικό κόσμο της υπερπροσφοράς και υπερκατανάλωσης.

Οι εποχές και οι ανάγκες μας
Βασιστείτε στο ένστικτό σας και ιεραρχήστε τις ανάγκες σας. Σκεφτείτε τον παράγοντα εποχή και τις ιδιαιτερότητες της δραστηριότητας με την οποία θα ασχοληθείτε. Κυρίως θυμηθείτε τα εξής: ο ρουχισμός χρησιμοποιείται για λόγους μόνωσης του σώματος από τις κλιματολογικές συνθήκες (κρύο, υγρασία), αλλά βοηθά και στην αναπνοή του δέρματος με την αποβολή της περίσσειας θερμότητας και εφίδρωσης. Επίσης, θα πρέπει να επιτρέπει και την πλήρη ελευθερία των κινήσεων.

Κορμός: το παράδειγμα του κρεμμυδιού
Η φράση «ντυμένος σαν κρεμμύδι» είναι απόλυτα ακριβής και αντικατοπτρίζει το σωστό τρόπο αντιμετώπισης όλων των παραπάνω αναγκών του σώματος. Τα πολλά λεπτά στρώματα ρούχων (με τη σωστή σειρά και τη σωστή επιλογή υλικών) είναι προτιμότερα από λίγα και χοντρά καθώς διατηρούν ένα ζεστό στρώμα αέρα κοντά στο σώμα, επιτρέποντας παράλληλα την αναπνοή του δέρματος. Επίσης δίνουν τη δυνατότητα εύκολης ρύθμισης της θερμοκρασίας, αφαιρώντας ή προσθέτοντας «στρώσεις».

Πρώτη και δεύτερη στρώση – βαμβάκι
Σχετικά με τις «στρώσεις» που λέγαμε, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι η πρώτη στρώση (κατάσαρκα) πρέπει να είναι εφαρμοστή και απορροφητική της υγρασίας του σώματος (ιδρώτας). Ιδανικό υλικό είναι το βαμβάκι του οποίου οι ιδιότητες είναι ακριβώς αυτές: απορροφητικό, ανθεκτικό και δεν προκαλεί ερεθισμό στο δέρμα. Χρησιμοποιείται κυρίως ως υλικό για εσώρουχα. Βαμβακερό μπορεί να είναι και το δεύτερο στρώμα ρούχων, καθώς είτε είναι πουκάμισο είτε «κολεγιακή» μπλούζα, αρκεί να είναι πιο χοντρής ύφανσης ώστε να κρατάει ζέστη, αλλά και αρκετά φαρδύ ώστε να αφήνει ελευθερία κινήσεων στα χέρια (κυρίως στα μανίκια). Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, μπορεί να είναι εσωτερική στρώση για το χειμώνα ή εξωτερική στρώση ρούχων για το καλοκαίρι.

Τρίτη στρώση – μαλλί
Ως τρίτο στρώμα ρούχων χρησιμοποιείται κυρίως το μαλλί. Ζακέτα ή πουλόβερ σε φαρδιά φόρμα, με κουμπιά ή φερμουάρ για να ανοίγουν κατά βούληση όταν κινούμαστε ώστε να γίνεται σωστή απαγωγή θερμότητας (να κυκλοφορεί ο αέρας ευκολότερα). Προσοχή, όμως, καθώς το μαλλί εκτός από τα προτερήματα (μόνωση, άκαυτο) έχει και ελαττώματα (βαραίνει όταν βρέχεται, στεγνώνει δύσκολα και «μπαίνει» όταν στεγνώσει βιαστικά).

Εξωτερική στρώση – αδιάβροχο συνθετικό
Τελευταία και εξωτερική στρώση θεωρούνται τα αδιάβροχά ή/και αντιανεμικά ρούχα. Σήμερα χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο οι συνθετικές ίνες, με κύριο εκφραστή τον πολυεστέρα ή και εξωτικά υλικά τα οποία μετά από τόσα χρόνια έρευνας και πειραμάτων σε ειδικές ομάδες χρηστών (αμερικανικός στρατός, διάστημα κ.λπ.) έκαναν την είσοδό τους και στον καθημερινό τρόπο ένδυσης (τα ονόματα των υλικών είναι κατά κύριο λόγο και εμπορικές ονομασίες γι’ αυτό και αποφεύγουμε την αναφορά τους).
Ένα υλικό που οι παλαιότεροι το γνωρίζουν πολύ καλά και συγκεντρώνει όλα σχεδόν τα πλεονεκτήματα των σύγχρονων υλικών είναι η τσόχα. Είναι ελαφριά, αρκετά ανθεκτική, απωθεί την υγρασία και αν περαστεί με κάποια κεριά ή γενικότερα μονωτικά προϊόντα (σιλικόνη) γίνονται πλήρως αδιάβροχα και αντιανεμικά.

Τα μυστικά του παντελονιού
Τέλος, όσον αφορά τα παντελόνια, πέρα από την ελευθερία κινήσεων που πρέπει να παρέχουν, πρέπει να στεγνώνουν γρήγορα και να αφήνουν το δέρμα να αναπνέει (προσανατολιζόμαστε προς τις συνθετικές ίνες). Καλό θα είναι να φοριούνται με τιράντες έτσι ώστε να μη «βγαίνει» η μέση αλλά και να μην τρίβεται η ζώνη τους στο δέρμα. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες θα γίνει και η τελική επιλογή. Ελαφρά βαμβακερά το καλοκαίρι ή σε θερμά κλίματα, ημιαδιάβροχα συνθετικά στη βροχή συνοδευόμενα από πλήρως αδιάβροχες γκέτες, πλήρως αδιάβροχα και με τη μορφή σαλοπέτας (μονοκόμματα μέχρι το στήθος) στο πολύ κρύο με χιόνι, το παντελόνι θα χρειαστεί περισσότερο ψάξιμο κατά την αγορά του. Και μια χρηστική πληροφορία σχετικά με το παντελόνι: αποφύγετε τις αναρίθμητες τσέπες και ειδικά τις τοποθετημένες χαμηλά. Πέρα του ότι είναι άβολες στην προσέγγιση, δυσκολεύουν στο βάδισμα (ειδικά στο τρέξιμο), ενώ τείνουν να «τραβούν» το παντελόνι κάτω, αν αυτό δεν φοριέται με τιράντες.

Μην παραμελείτε τα άκρα
Τα άκρα στο ανθρώπινο σώμα είναι η αιτία της ταχύτατης απώλειας θερμοκρασίας του σώματος σε συνθήκες κρύου και ανέμου. Πρέπει να καλύπτονται συνέχεια προστατεύοντας το «θερμοστάτη» του σώματος έτσι ώστε να μη χαθεί θερμότητα, άρα και ενέργεια, από το σώμα. Επίσης, το καλοκαίρι με τον ήλιο και τη ζέστη, το καπέλο πάλι θα προστατεύσει από την ηλιακή ακτινοβολία αλλά και από την υπερβολική απώλεια της πολύτιμης υγρασίας του σώματος, λειτουργώντας ακριβώς όπως ένα κλιματιστικό. Πιο συγκεκριμένα:

ΚΕΦΑΛΙ
Ζέστη – ήλιος: Βαμβακερό καπέλο κατά προτίμηση πλατύγυρο (τύπου ζούγκλας), με στόχο την προστασία και του αυχένα.
Άνεμος: Σκούφος που καλύπτει τον αυχένα και τα αυτιά.
Υγρασία – Βροχή: Σκούφος ή κουκούλα (αν βρέχει πολύ) από συνθετικό υλικό. Καλό θα ήταν να έχει μια καλή βαμβακερή επένδυση για την αποφυγή ερεθισμού του δέρματος.
Κρύο – χιόνι: Ο εσωτερικός σκούφος (μπαλακλάβα) θα πρέπει να καλύπτει όλο το κεφάλι (αυχένας, λαιμός, πρόσωπο) και να είναι από βαμβακερό ύφασμα ή σε ακραίες συνθήκες ακόμα και από συνθετικό (fleece). Εξωτερικά φοράμε κουκούλα από συνθετικό υλικό για πλήρη αδιαβροχοποίηση και αντιανεμική προστασία.

ΧΕΡΙΑ
Κρύο – χιόνι: Σε ακραίες συνθήκες χρησιμοποιούμε δύο στρώματα προστασίας (ενδιάμεσο – εξωτερικό) έτσι ώστε και να μπορούμε να πιάσουμε ένα αντικείμενο ή να έχουμε τη δυνατότητα να κάνουμε λεπτές κινήσεις με τα δάκτυλα, χωρίς το φόβο να «κολλήσουν» πάνω σε παγωμένο μέταλλο, αλλά και με την εξωτερική προστασία του συνθετικού ικανή να κρατάει το χέρι ζεστό. Η τεχνογνωσία και η μεγάλη ποικιλία υλικών έχουν δημιουργήσει προϊόντα που είτε είναι αποσπώμενα ακροδάχτυλα, είτε είναι γάντια «σάντουιτς» υλικών (άλλο εξωτερικά και άλλο εσωτερικά) αλλά σε ενιαίο κομμάτι υφάσματος.

ΠΟΔΙΑ
Ζέστη: Βαμβακερές κάλτσες, μπότες ή ημιάρβυλα από εύκαμπτο πορώδες υλικό που αφήνει το δέρμα να αναπνέει.
Βροχή: Είτε μπότες ειδικού υλικού αδιάβροχου που αφήνει το δέρμα να αναπνέει ή αδιάβροχες γκέτες με απλές μπότες. Οι κάλτσες είναι πάντα βαμβακερές.
Κρύο – χιόνι: Δύο ζευγάρια κάλτσες, εσωτερικές λεπτές βαμβακερές και από πάνω μάλλινες. Εδώ τα δύο ζευγάρια, πέρα από τη θερμική προστασία, προστατεύουν και το δέρμα από την τριβή που προκαλούν οι σκληρές χειμερινές άκαμπτες μπότες οι οποίες πρέπει να έχουν ειδική επίστρωση αδιαβροχοποίησης ή να έχουν ειδικό πλαστικό περίβλημα για θερμική μόνωση.
Ειδικά για τα παπούτσια θα πρέπει να θυμόμαστε τα εξής: σε κάθε περίπτωση πριν την αγορά, πρέπει να ελέγξουμε απαραίτητα και τη σόλα καθώς αυτό το κομμάτι απορροφά τους κραδασμούς αλλά και τη θερμότητα ή το κρύο του εδάφους. Δεν υπάρχει σόλα που να ανταποκρίνεται σε όλους τους τύπους εδαφών γι’ αυτό καλό θα είναι η επιλογή να είναι προσεκτική και να καλύπτει τις ανάγκες που θα παρουσιαστούν στην εκάστοτε εξόρμηση.

Φροντίστε τα πέλματά σας
Κλείνοντας, θα πρέπει να κάνουμε και τη δεύτερη υπόμνηση σχετικά με την προστασία των κάτω άκρων. Ο εξαερισμός του ποδιού, πέρα από την αισθητική αξία, έχει πιο σοβαρή αποστολή, την αποφυγή μυκητιάσεων, κυρίως ανάμεσα στα δάκτυλα του ποδιού. Γι’ αυτό και η αποφυγή κατά το δυνατό πλαστικών παπουτσιών (γαλότσες κ.λπ.) πρέπει να είναι μονόδρομος, όπως επίσης και η καθημερινή υγιεινή του ποδιού (κόψιμο νυχιών, αλλαγή καλτσών, πλύσιμο και σωστό στέγνωμα, όχι περπάτημα ξυπόλητοι κ.λπ.) την οποία όμως θα καλύψουμε σε επόμενο κεφάλαιο.